ژنتیک و بروز بیماری های آلرژیک به زبان ساده!

ژنتیک و بروز بیماری های آلرژیک و یا اثر توارث ژن از پدر و مادر در بروز بیماری های آلرژیک همیشه به عنوان یکی از سئوالات مهم در جوامع مختلف مطرح بوده است زیرا امروزه بیماری های آلرژیک به عنوان یکی از چالش های بهداشتی در جوامع مدرن در نظر گرفته می شود.

تقریبا حدود نیمی از کودکان در کشورهای توسعه یافته مانند انگلستان به حداقل یک بیماری آلرژیک (آسم، رینیت آلرژیک، اگزما، آلرژی غذایی) مبتلا هستند. مطالعات نشان داده است توارث ژن های مستعد کننده از والدین در کنار عوامل محیطی می تواند اثر قابل توجه ای در بروز بیماری های آلرژیک مذکور داشته باشد.

انتقال ژن های مستعد کننده از پدر و مادر به فرزندان باعث می شود شیوع بروز بیماری های آلرژیک در میان این کودکان به طور چشمگیری افزایش داشته باشد. تقریبا بیش از نیمی از کودکانی که از والدین آلرژیک متولد می شوند در آینده دچار یکی از بیماری های آلرژیک مانند آسم، آلرژی فصلی، اگزما و یا آلرژی غذایی می شوند.

شایان ذکر است احتمال ابتلا به بیماری آلرژیک در کودکانی که والدین طبیعی و غیر آلرژیک دارند یک در پنج کودک می باشد. باید به خاطر داشت الزاما کودک به همان بیماری آلرژیک والدین خود دچار نمی شود و ممکن است به بیماری آلرژیک متفاوت از پدر و مادر خود مبتلا شود. تاکنون مناطق و ژن های مختلفی را با بروز برخی از بیماری های آلرژیک مرتبط دانسته اند (برخی از این ژنها در پایین آورده شده اند):

عوامل محیطی و بروز بیماری های آلرژیک

تحقیقات نشان داده است که آلودگی هوا می تواند بر افزایش بروز بیماری آسم تاثیر داشته باشد. در این میان وجود بعضی از تغییرات و تفاوت های ژنتیکی (وجود SNP ها) در ژنهای رمزدهنده برخی از مواد (سایتوکاینهای) التهابی و یا آنزیمهای متابولیزه کننده، خطر ابتلا به آسم و بیماریهای آلرژیک را در هوای آلوده افزایش می دهد.

بطور مثال تغییرات ژنتیکی اسید آمینه ها در جایگاه خاصی از پروتئین گلوتاتیون اس ترانسفراز، خطر ابتلا کودکان دارای این تغییر ژنتیکی را در هوای آلوده مملو از آلاینده های صنعتی افزایش می دهد.

همچنین وجود برخی از تغییرات ژنتیکی در ژن رمزدهنده پروتئین  TNF-α (ماده مؤثر در سیستم ایمنی بدن)، خطر ابتلا به آسم را در کودکان دارای والدین سیگاری افزایش می دهد. این مطالعات بر هم کنش ژنها با آلرژنها را به خوبی نشان می دهد و نقش ژنتیک در ابتلا و یا عدم ابتلا به بیماریهای آلرژیک را بهتر نمایان می سازد.

تهیه و تدوین: دکتر محمد علی عصاره زادگان

بعضی از منابع:

۱- Genetics and Allergic Diseases

۲- …Genetics of allergy and allergic sensitization