حساسیت به گرده گیاهان از شایع ترین بیماریهای آلرژیک در انسان می باشد. استنشاق گرده علف های هرز در ایران و بسیاری از نقاط جهان شایعترین عامل آلرژی فصلی یا رینیت آلرژیک می باشد. به طور کلی پیشگیری از حساسیت ناشی از گرده گیاهان مختلف (درختان یا علف های هرز)، اجتناب از تماس با گرده آلرژی زا می باشد. پیشگیری کامل زمانی امکان پذیر است که فرد حساس و آلرژیک، محل زندگی خود را به مکانی دیگر تغییر داده که در آن محل گیاه آلرژی زای مورد نظر نمی روید. البته این روش ممکن است فقط باعث بهبودی موقتی در شخص گردد زیرا این احتمال وجود دارد که فرد به تدریج در اثر تماس مکرر با گرده گیاهان بومی منطقه جدید به آنها حساسیت نشان دهد. اما آنچه که در زمینه پیشگیری از آلرژی ناشی از گرده گیاهان بسیار مهم است، شناخت گیاه آلرژی زا، دوره گرده افشانی و آگاهی از زمانی است که گرده گیاه آلرژی زا در هوای محل سکونت بیمار حضور دارد. شایان ذکر است برای بررسی دوره گرده افشانی گیاهان می توانید نوشتار تقویم گرده افشانی گیاهان آلرژی زای شایع در ایران مطالعه نمایید.

توصیه های مهم برای پیشگیری از تماس با گرده های گیاهان آلرژی زا  

۱- محدود نمودن خروج از منزل در زمانی که گرده گیاه آلرژی زا در هوای محیط به حداکثر میزان خود می رسد. شایان ذکر است در دوره گرده افشانی گیاه آلرژی زا در روزهای آفتابی (در هوای خشک) و زمانی که باد می وزد احتمال تماس با گرده گیاه مورد نظر افزایش  می یابد. (برای آگاهی از دوره گرده افشانی گیاهان به نوشتار تقویم گرده افشانی گیاهان آلرژی زای شایع در ایران مراجعه نمایید).

۲- برای جلوگیری از ورود گرده گیاهان به داخل خانه از باز کردن غیر ضروری پنجره ها به خصوص در اوایل صبح و هنگام غروب آفتاب خودداری کنید. همچنین در هنگام رانندگی شیشه ها درب های خودروی خود را بسته نگاه دارید.

۳- در زمان گرده افشانی گیاهان منطقه خود، از خروج غیر ضروری به خصوص در ساعات ۵ صبح تا ۱۰ صبح خودداری نمایید.

۴- در صورت خروج از منزل در دوره گرده افشانی گیاه آلرژی زا استفاده از ماسک مخصوص می تواند احتمال تماس با گرده گیاه را کاهش دهد. برای مطالعه انواع ماسک و طریقه صحیح استفاده از آن به نوشتار ماسک و طریقه صحیح استفاده از آنها مراجعه نمایید.

۵- در فصل گرده افشانی گیاهان در منطقه از خشک کردن لباس ها در بیرون از خانه خودداری کنید.

۶- بعد از بازگشت از بیرون (فضای خارجی و محیط باز) دست و صورت خود را برای حذف گرده های چسبیده به آنها، بشویید و لباس های خود را تعویض نمایید.

۷- در فصل گرده افشانی گیاهان حساسیت زا، پیش از ورود به اتاق خواب و رختخواب، توصیه می شود موهای سر خود را با شامپو بشویید تا بدین طریق گرده ها وارد اتاق خواب نشوند.

۸- از تماس غیرضروری با افرادی که با حیوانات خانگی در تماس بوده اند و یا به مدت طولانی در فضای خارجی و محیط باز بسر برده اند، خودداری شود.

۹- در زمان خروج از خانه و فصل گرده افشانی گیاهان آلرژی زا از عینک افتابی استفاده شود تا بدین طریق میزان تماس با گرده کاهش یابد.    

۱۰- استفاده ازدستگاه تصفیه هوا با فیلتر مخصوص (فیلتر هپا) متناسب با فضای خانه می تواند در کاهش تراکم گرده گیاهان و سایر آلرژن ها در داخل خانه مؤثر باشد.

تهیه و تدوین: دکتر محمد علی عصاره زادگان

منابع: 

۱- سایت https://www.pollen.com

۲- Middleton’s Allergy (Principles and Practice), 8 ed., Franklin N, et al. ElSEVIER SAUNDERS