آنتی هیستامین ها گروهی از داروها بوده که برای درمان رینیت آلرژیک (آلرژی فصلی) و سایر بیماری های آلرژیک استفاده می شوند.

آنتی هیستامین ها می توانند موجب کاهش یا برطرف نمودن علائم مربوط به واکنش های آلرژیک به مواد حساسیت زا (آلرژن ها) مانند گرده گیاهان، هیره یا مایت گردوغبارمنزل و یا مواد حساسیت زای ناشی از حیوانات خانگی شوند.

داروهای آنتی هیستامین نسبتا ارزان بوده و دارای اثرات جانبی کمتری هستند. دوره درمانی با آنتی هیستامین ها باید کوتاه باشد و در ارتباط با بیماری های آلرژیک مزمن نظیر آسم، سینوزید های آلرژیک و یا عفونت های مجاری تنفسی تحتانی نباید به طور طولانی مدت استفاده شوند.

اگرچه مردم عادی اصطلاح” آنتی هیستامین” را برای همه داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری های آلرژیک استفاده می کنند اما پزشکان و محققان این اصطلاح را برای داروهایی بکار می برند که موجب مهار گیرنده های هیستامین در بدن می شوند.  

داروهای آنتی هیستامین براساس واکنش آن با انواع گیرنده های هیستامین در بدن به زیرگروه هایی تقسیم می شوند. دو گروه اصلی از داروهای آنتی هیستامین عبارتند از: آنتی هیستاین های H1 و آنتی هیستامین های H2.

به طور کلی داروهایی که گیرنده هیستامین نوع H1 را مورد هدف قرار می دهند اغلب برای درمان واکنش های آلرژیک در بینی (مانند خارش، آبریزش و عطسه)  و همچنین بیخوابی بکار می روند. علاوه براین از این نوع آنتی هیستامین ها گاهی برای درمان بیماری ناشی ازحرکت (مسافرت با اتوبوس و یا دریازدگی) و سرگیجه استفاده می شود.

داروهای آنتی هیستامینی که گیرنده نوع H2 هیستامین را در بدن مهار می کنند اغلب برای نارحتی های معده مرتبط با ترشح اسید معده (مانند زخم های معده و برگشت یا رفلاکس اسید) استفاده می شوند. شایان ذکر است هیستامین در بدن گیرنده های دیگری نیز دارد که به طور معمول در ارتباط با درمان بیماری های آلرژیک نیستند.  

آنتی هیستامین های بدون نسخه پزشک یا OTC      

Over-the counter-anitihistamines

داروهای آنتی هیستامینی که موجب برطرف شدن علائم واکنش آلرژیک مانند احتقان (گرفتگی بینی)، آبریزش بینی، عطسه، خارش، تورم مخاط بینی، کهیر، راش یا جوش پوستی و خارش و آبریزش چشم می شوند. بعضی از داروهای آنتی هیستامین (یعنی داروهای آنتی هیستامین OTC) را می توان بدون نسخه پزشک اما با مشورت دکتر داروساز از داروخانه تهیه نمود و مصرف نمود. اما با این وجود توصیه می شود این داروهای نیز با مشورت پزشک معالج مصرف شوند.

داروهای آنتی هیستامین نسل اول

نسل اول آنتی هیستامین های خوراکی شامل دیفین هیدرامین (Diphenhydramine) و کلرفنیرامین (Chlorpheniramine) قدیمی ترین داروهای آنتی هیستامین می باشند. این داروها خواب آور بوده  و ممکن است سبب گیجی و خواب آلودگی در بیمار شوند. اثر آنها نیز آنچنان پایدار نمی باشد و نیاز به مصرف مکرر آنها می باشد.

داروهای آنتی هیستامین نسل دوم و سوم

داروهای آنتی هیستامین جدیدتری به شمار می آیند و موجب مهار اختصاصی ترگیرنده های هیستاین در بدن می شوند. اثرات جانبی کمتری مانند گیجی و خواب آلودگی می باشند. سیتریزین (Cetirizine) و لوراتادین (Loratidine) نمونه هایی از این نوع داروهای آنتی هیستامین می باشند.  

فهرست داروهای آنتی هیستامین

تهیه و تدوین: دکتر محمد علی عصاره زادگان