اسپری های بینی ضد آلرژی و حساسیت
۱۳۹۷-۰۱-۲۴ ۱۴۰۳-۱۰-۰۱ ۹:۳۲اسپری های بینی ضد آلرژی و حساسیت
دکتر محمد علی عصاره زادگان 
اسپری های بینی ضد آلرژی و حساسیت
اسپری های بینی ضد آلرژی و حساسیت یکی از پرمصرف ترین داروهای مورد استفاده برای کنترل عوارض ناشی از آلرژی بینی می باشند! به طور کلی آلرژی بینی (رینیت آلرژیک یا آلرژی فصلی) شایع ترین بیماری آلرژیک در ایران و جهان است! علائم شایع این نوع بیماری آلرژیک تنفسی شامل آبریزش، خارش، عطسه های مکرر و احتقان (گرفتگی بینی) می باشد.
اگرچه داروهای خوراکی ضدآلرژی می توانند برای برطرف ساختن علائم آلرژی بینی مؤثر باشند اما عوارض جانبی آنها برای بعضی از بیماران ناخوشایند می باشد و استفاده از اسپری های بینی را برای کنترل آلرژی بینی ترجیح می دهند. همچنین نکته بسیار مهم در مصرف اسپرهای بینی ، نحوه صحیح استفاده از آنها می باشد، چراکه در اغلب موارد بدلیل عدم آگاهی فرد بیمار، مقدار زیادی از دارو هدر می رود! بنابراین برای آگاهی از طریقه صحیح استفاده از اسپری های بینی به نوشتار راهنمای استفاده صحیح از اسپری های بینی ضد آلرژی مراجعه نمایید.
انواع اسپری های بینی ضد آلرژی
اسپری های بینی دکونژستانت
یکی از علائم شایع آلرژی بینی احتقان و گرفتگی بینی می باشد. اسپرهای بینی دکونژستانت باعث انقباض و کوچک شدن عروق و بافت های در داخل بینی می شوند. بدین شکل این نوع اسپری ها سبب بازشدن و بهبودی گرفتگی بینی می گردند. اسپری های بینی اوکسی متازولین هیدروکلراید (Oxymetazoline hydrochloride) و یا فنیل افرین هیدروکلراید (Phenylephrine hydrochloride) نمونه های رایج اسپری های بینی دکونژستانت می باشند.
این نوع اسپری ها را نباید هرگز برای مدت طولانی استفاده نمود! توصیه می شود با نظر پزشک معالج اسپری های بینی دکونژستانت حداکثر برای سه روز استفاده گردند. یکی از عوارض استفاده طولانی از این نوع اسپری ها برگشت مجدد و تشدید گرفتگی و احتقان بینی می باشد.
اسپری های بینی آنتی هیستامین
اسپری های بینی آنتی هیستامین با مهار اثر هیستامین (ماده شیمیایی مسئول ایجاد اغلب علائم آلرژی بینی)، می توانند باعث کاهش علائمی مانند گرفتگی (احتقان بینی)، خارش و آبریزش بینی شوند. آزلاستین (Azelastine) و اولوپاتادین (Olopatadine) انواعی از این نوع اسپری ها می باشند. یکی از مزایای شاخص اسپری های بینی آنتی هیستامین، ایجاد خواب آلودگی بسیار کمتر نسبت به قرص های آنتی هیستامین می باشد.
اسپری های بینی استروئیدی
اسپری های بینی استروئیدی (یا اسپری های بینی کورتیکواستروئیدی) نوعی داروی موضعی ضدالتهاب بوده و برای کاهش تورم در مخاط بینی و باز شدن مجاری بینی بسیار مؤثر عمل می نمایند. این نوع اسپری ها به طور کلی باعث کاهش و کنترل علائم آلرژی بینی (رینیت آلرژیک، آلرژی فصلی) می شوند. این نوع اسپری های بینی اولین دارویی هستند که به طور معمول توسط پزشک معالج برای فرد مبتلا به آلرژی بینی تجویز می گردند.
البته باید توجه داشت اثر مطلوب و کارآمد این نوع اسپری ها اغلب بعد از چند روز بدست می آید. بعضی از اسپری های بینی استروئیدی که با تجویز پزشک معالج در دسترس می باشند عبارتند از: بکلومتازون (Beclomethasone)، فلوتیکازون پروپیونات (Fluticasone Propionate)، فلوتیکازون فوروات (Fluticasone Furoate)، مومتازون (Mometasone).
عوارض جانبی اسپری ها ی استروئیدی همان عوارض ناشی از مصرف داروهای خوراکی و یا تزریقی استروئیدی (یعنی سرکوب سیستم ایمنی و افزایش استعداد ابتلا به عفونت ها) می باشد، اما با توجه به موضعی بودن مصرف اسپرهای بینی، بنابراین عوارض در این حالت اندک بوده و کمتر از قرص ها و یا آمپول های تزریقی می باشند. به هر حال بعضی از عوارض جانبی اسپرهای بینی استروئیدی می تواند سردرد، گلودرد، خونریزی بینی و سرفه باشد.
همچنین در بعضی از بیماران مصرف این نوع اسپری ها می تواند باعث افزایش احتمال ایجاد برفک دهان و یا عفونت قارچی در دهان شود. بنابراین توصیه می شود بعد از مصرف اسپری های بینی استروئیدی حفره دهان بخوبی با آب شستشو داده شود.
اسپری بینی کرومولین سدیم
اسپری بینی کرومولین سدیم به طور معمول برای جلوگیری از تولید و ترشح هیستامین از ماستوسیت ها (سلول های مسئول ایجاد بیماری های آلرژیک) توسط پزشک معالج تجویز می شود. کرومولین سدیم اغلب برای پیشگیری از بروز علائم آلرژی بینی استفاده شده و برای اثربخشی باید به طور پیوسته مصرف گردد.
به طور معمول پزشک متخصص توصیه می نماید اسپری کرومولین سدیم یک یا دوهفته پیش از فصل تشدید و یا بروز علائم آلرژی بینی استفاده شود. با این وجود اثر این اسپری به اندازه اسپری های بینی استروئیدی نبوده ولی دارای عوارض جانبی کمتری می باشد.گاهی متخصصین آسم و آلرژی اسپری کرومولین سدیم را برای جلوگیری از حملات آسم نیز تجویز می کنند.
اسپری بینی آنتی کولینرژیک
اسپری بینی ایپراتروپیوم (Ipratropium) نوعی اسپری آنتی کولینرژیک می باشد. این نوع اسپری ها با مهار گیرنده های کولینرژیک باعث توقف تولید موکوس در مجاری بینی شده و بدین شکل می توانند علائم آلرژی بینی را کنترل نمایند. البته اسپری های آنتی کولینرژیک به طور مؤثر باعث برطرف شدن علائمی مانند خارش بینی، گرفتگی بینی و یا عطسه نشده!، اما به طور کارآمدی از آبریزش بینی جلوگیری می کنند. اگر بیمار دچار آب سیاه چشم (گلوکوم) و یا بزرگی پروستات می باشد مصرف این اسپری توصیه نمی شود!
اسپری های بینی سالین (آب نمک)
اسپری های بینی حاوی کلرورسدیم (آب نمک با غلظت مشخص و استریل) برای جلوگیری از غلیظ شدن موکوس (خلط) و خروج آسان تر آنها از مجاری بینی استفاده می شوند. این نوع اسپری ها می توانند موجب کاهش تراکم مواد حساسیت زا (آلرژن ها) در داخل مجاری بینی نیز گردند. همچنین اسپری های سالین به کاهش خارش و یا گرفتگی بینی (احتقان) نیر کمک می نمایند.
اما پیش از مصرف داروی ضد آلرژی و حساسیت و یا هر اقدام درمانی دیگر اگر فکر می کنید آلرژی یا حساسیت دارید حتما بر روی تصویر زیر کلیک کنید:
تهیه و تدوین: دکتر محمد علی عصاره زادگان
منابع:
۳- آکادمی آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا
