آلرژی های  تنفسی  و شایعترین آنها یعنی رینیت آلرژیک (آلرژی فصلی) در میان جمعیت های مختلف در جهان شایع بوده و شیوع آن در حال حاضر رو به افزایش می باشد. مطالعات اپیدمیولوژیک در کشورهای مختلف نشان می دهد شیوع آلرژی تنفسی بین ۱۵ تا ۳۰ درصد است. امروزه بیماریهای آلرژیک نظیر آسم و رینیت آلرژیک یکی از مشکلات مهم بهداشت جهانی محسوب گردیده و سالیانه میلیارد ها دلار هزینه برای درمان و از کارافتادگی مبتلایان به این بیماری بر سیستم بهداشتی کشورهای مختلف جهان تحمیل می شود.

آلرژن ها (مواد حساسیت زا)

به طور کلی ماهیت آلرژنها معمولاً مواد پروتئینی و یا گلیکوپروتئینی هستند که پس از ورود به بدن از راههای استنشاقی، تزریقی یا خوراکی باعث تولید آنتی بادی اختصاصی از نوع IgE در افراد حساس می شوند که این امر با افزایش سطح سرمی آنتی بادی IgE همراه است. در این میان آلرژنهای موجود در هوا  نقش عمده ای در پاتوژنز بیماری های آلرژیک تنفسی دارند.

آلرژن های تنفسی را در نوعی تقسیم بندی، به طور معمول به دو گروه آلرژن های داخل خانه و آلرژن های خارج خانه تقسیم می نمایند. آلرژنهای داخل خانه گروهی از آلرژنهای تنفسی می باشند که مقدار آنها در داخل خانه بیشتر است که از آن جمله می توان به مایت ها، مو و پوسته بدن حیوانات خانگی، برخی اسپور قارچها و کپک ها و فضولات سوسک ها اشاره نمود. اما گروه دوم از آلرژن های تنفسی آلرژنهای خارج از خانه بوده که در محیط خارج به فراوانی یافت شده و گرده گیاهان (گرده ها)، از عمده ترین اینگونه آلرژنها به شمار می آیند.

اثرات آلاینده های صنعتی بر روی گرده آلرژی زای گیاهان

امروزه ثابت شده است که آلاینده های هوا نظیر دی اکسید گوگرد، مونواکسید کربن، غبار، دود، ترکیبات آلی فرار، فلزات سنگین در افزایش علائم آلرژی در افراد حساس و همچنین به عنوان ادجوان (همیار)، در جهت افزایش آلرژی زایی آلرژن ها اهمیت دارند. شایان ذکر است مطالعات نشان داده است گرده های رها شده از گیاهان در طی فصل گرده افشانی که از عوامل عمده رینیت آلرژیک، آسم آلرژیک و درماتیت های آلرژیک هستند در مناطق دارای آلاینده های صنعتی و موتوری بیشتر می باشند.

امروزه  مطالعات  نشان داده اند  تغییرات جوی با اثر بر گرده گیاهان و آلرژن های دیگر مانند اسپور قارچها و کپک ها، مایت ها و یا سوسک ها، یکی از عوامل اصلی افزایش شیوع حساسیت به آلرژنهای تنفسی و تفاوتها در الگوی میزان شیوع حساسیت به این گونه آلرژن ها که در رأس آنها گرده گیاهان قرار دارد،  می باشد. از جمله این تغییرات می توان به غلظت گاز دی اکسید کربن، میزان دما، میزان بارندگی، رطوبت، سرعت و جهت بادها اشاره نمود.  افزایش Co2 و دیگر گازهای گلخانه ای در اثر فعالیتهای انسان درجهان سبب افزایش میزان تولید گرده توسط گیاه، افزایش آلرژی زایی گرده، افزایش دوره تولید و انتشار گرده، تغییر در الگوی توزیع پوشش گیاهی در مناطق مختلف می شود.

تهیه و تدوین: دکتر محمد علی عصاره زادگان

منابع:

۱-  Singh AB, Kumar P. Aeroallergens in clinical practice of allergy in India. An overview. Ann Agric Environ Med. 2003;10(2):131-6.

۲-  Kashef S, Kashef MA, Eghtedari F. prevalence of Aeroallergens in allergic Rhinitis in shiraz. Iranian J of Allergy,Asthma and Immunology. 2003;2(4):185-8.

۳- Ezeamuzie CI, Thomson MS, Al-Ali S, Dowaisan A, Khan M, Hijazi Z. Asthma in the desert: spectrum of the sensitizing aeroallergens. Allergy. 2000;55(2):157-62.

۴- Puc M. Characterisation of pollen allergens. Ann Agric Environ Med. 2003;10(2):143-9.

۵- Platts-Mills TA, Wheatley LM, Aalberse RC. Indoor versus outdoor allergens in allergic respiratory disease. Curr Opin Immunol. 1998;10(6):634-9.

۶- Bartra J, Mullol J, del Cuvillo A, Davila I, Ferrer M, Jauregui I, et al. Air pollution and allergens. J Investig Allergol Clin Immunol. 2007;17 Suppl 2:3-8.

۷- Celedon JC, Sredl D, Weiss ST, Pisarski M, Wakefield D, Cloutier M. Ethnicity and skin test reactivity to aeroallergens among asthmatic children in Connecticut. Chest. 2004;125(1):85-92.

۸- Joseph CL, Peterson EL, Johnson CC, Ownby DR. Racial differences in allergen sensitivity. Chest. 2004;126(3):1004-5; author reply 5.

۹- Beggs PJ. Impacts of climate change on aeroallergens: past and future. Clin Exp Allergy. 2004;34 (10): 1507-13.