امروزه مشخص گردیده است که ماده کوئرستین نوعی ماده گیاهی موثر در برابر حساسیت و آلرژی می باشد. در این نوشتار سعی شده است به زبان ساده به بیان ماهیت این ماده گیاهی ارزشمند پرداخته شده و مواد غذایی سرشار از کوئرستین معرفی گردند!

کوئرستین (۳ ، ′۳ ، ′۴ ، ۵ ، ۷- پنتاهیدروکسی فلاون) متعلق به گروه فلاون ها و از فراوان ترین فلاونوئیدهای موجود در کلم بروکلی، چای سبز، قره قاط، پیاز، انگور قرمز، گیلاس سیاه، سیب، مرکبات، روغن زیتون و … محسوب می گردد.

کوئرستین علاوه بر اثرات ضد التهابی، پیشگیری از بیماری های قلبی- عروقی و نورو دژنراتیو، فعالیت ضد سلول های سرطانی و فعالیت ضد باکتری و ویروس، تخفیف دهنده و کاهنده واکنش های آلرژی نیز می باشد. 

نتایج تحقیقات متعددی در جهان نشان داده است کوئرستین می تواند به طور چشمگیری باعث بهبود واکنش های مختلف آلرژیک در انسان شود. به عنوان نمونه می توان به عملکرد موثر این ماده در کاهش علائم رینیت آلرژیک (آلرژی فصلی)، فرو نشاندن واکنش های آلرژیک شدید و کشنده حاصل از بادام زمینی، بهبود فرآیندهای بیماری زا دربیماری آسم و اگزما (درماتیت آتوپیک یا آلرژیک) اشاره نمود.

مکانیسم اثر کنترل کنندگی واکنش های آلرژیک ماده گیاهی طبیعی کوئرستین تا حدودی شبیه داروی شیمیایی کرومولین سدیم است. به عبارت دیگر یکی از مکانیسم های اثبات شده کوئرستین تثبیت سلول های ماستوسیت (سلول های ایجاد کننده واکنش های آلرژیک) و جلوگیری از آزاد شدن مواد التهابی (مانند هیستامین) از این سلول کلیدی در بروز واکنش های آلرژیک می باشد.

همچنین مهار تولید نوروپپتیدها، کاهش آزاد سازی تریپتاز، IL-6 ، MCP-1، کاهش بیان گیرنده ۱ هیستامین و هیستیدین دکربوکسیلاز از دیگر مکانیسم های شناسایی شده در خصوص عملکرد کوئرستین به شمار می آیند.

بدین ترتیب به نظر می رسد استفاده از این ماده طبیعی در تهیه داروهای گیاهی موضعی یا سیستمیک می تواند در کمک به بهبود علائم بیماران آلرژیک مفید و موثر واقع گردد.   

تهیه و تدوین: دکتر محمد علی عصاره زادگان

منابع: 

1. 1.  Anand David AV, Arulmoli R, Parasuraman S. Overviews of Biological Importance of Quercetin: A Bioactive Flavonoid. Pharmacognosy reviews. 2016 Jul-Dec;10(20):84-9.

1. 1.  Kashiwabara M, Asano K, Mizuyoshi T, Kobayashi H. Suppression of neuropeptide production by quercetin in allergic rhinitis model rats. BMC complementary and alternative medicine. 2016 May 20;16:132.

1. 1.  Shishehbor F, Behroo L, Ghafouriyan Broujerdnia M, Namjoyan F, Latifi SM. Quercetin effectively quells peanut-induced anaphylactic reactions in the peanut sensitized rats. Iranian journal of allergy, asthma, and immunology. 2010 Mar;9(1):27-34.

1. 1.  Park HJ, Lee CM, Jung ID, Lee JS, Jeong YI, Chang JH, et al. Quercetin regulates Th1/Th2 balance in a murine model of asthma. International immunopharmacology. 2009 Mar;9(3):261-7.

1. 1.  Karuppagounder V, Arumugam S, Thandavarayan RA, Sreedhar R, Giridharan VV, Watanabe K. Molecular targets of quercetin with anti-inflammatory properties in atopic dermatitis. Drug discovery today. 2016 Apr;21(4):632-9.

1. 1.  Weng Z, Zhang B, Asadi S, Sismanopoulos N, Butcher A, Fu X, et al. Quercetin is more effective than cromolyn in blocking human mast cell cytokine release and inhibits contact dermatitis and photosensitivity in humans. PloS one. 2012;7(3):e33805.

1. 1.  Kempuraj D, Castellani ML, Petrarca C, Frydas S, Conti P, Theoharides TC, et al. Inhibitory effect of quercetin on tryptase and interleukin-6 release, and histidine decarboxylase mRNA transcription by human mast cell-1 cell line. Clinical and experimental medicine. 2006 Dec;6(4):150-6

1. 1. Castellani ML, Kempuraj D, Frydas S, Theoharides TC, Simeonidou I, Conti P, et al. Inhibitory effect of quercetin on tryptase and MCP-1 chemokine release, and histidine decarboxylase mRNA transcription by human mast cell-1 cell line. Neuroimmunomodulation. 2006;13(3):179-86.

1. Hattori M, Mizuguchi H, Baba Y, Ono S, Nakano T, Zhang Q, et al. Quercetin inhibits transcriptional up-regulation of histamine H1 receptor via suppressing protein kinase C-delta/extracellular signal-regulated kinase/poly(ADP-ribose) polymerase-1 signaling pathway in HeLa cells. International immunopharmacology. 2013 Feb;15(2):232-9.