حساسیت یا آلرژی به عطر، ادکلن و سایر مواد معطر
۱۳۹۶-۱۲-۱۸ ۱۴۰۳-۰۹-۲۰ ۱۴:۳۹حساسیت یا آلرژی به عطر، ادکلن و سایر مواد معطر
دکتر محمد علی عصاره زادگان 
حساسیت یا آلرژی به عطر، ادکلن و سایر مواد معطر
اگر فردی در اثر استشمام عطر و ادکلن و یا سایر موادی که بوی تند و قوی دارند، احساس کسالت می کند این امکان وجود دارد که دچار حساسیت یا آلرژی به عطر، ادکلن و یا سایر مواد معطر باشد. به طور کلی انسان در طول یک روز بارها و بارها احتمال دارد در خانه، محل کار، در مترو، اتوبوس، مدرسه، دانشگاه و سایر مکان ها با مواد معطر مانند انواع عطر، ادکلن ها، خوشبوکننده های هوا، انواع مواد آرایشی و بهداشتی و مواد شوینده معطر (نرم کننده های معطر لباس، پودر لباسشویی و ظرفشویی) برخورد داشته باشد.
اغلب افراد نسبت به این مواد معطر هیچ واکنشی نشان نمی دهند اما فرد حساس و آلرژیک احتمال دارد بعد از برخورد و تماس و یا استشمام این مواد دچار واکنش های خفیف و یا شدید آلرژیک مانند اگزما، کهیر و سایر مشکلات پوستی و تنفسی گردد. بیماران مبتلا به آسم ممکن است بعد از استشمام این مواد معطر دچار حملات آسم شده و علائم بیماری آنها تشدید شود!
آلرژی به عطر، ادکلن و سایر مواد معطر نوعی چالش بهداشتی است که در طول ۵۰ سال اخیر در حال افزایش بوده است که البته یکی از دلایل آن تغییر شیوه زندگی انسان بخصوص در کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته بوده است. در حال حاضر بر اساس مطالعات انجام شده آلرژی به عطر و ادکلن و سایر مواد معطر دومین نوع شایع درماتیت تماسی (بعد از آلرژی به نیکل) می باشد.
اما از آنجایی که انواع عطر و ادکلن ها و به طور کلی بوهای تند و قوی ممکن است در هر مکانی وجود داشته باشند بنابراین به نظر اجتناب از آنها بسیار دشوار باشد. به هر حال آگاهی از ماهیت این نوع آلرژی و تشخیص دقیق عامل ایجاد کننده آن می تواند کمک شایانی به کنترل و پیشگیری این بیماری داشته باشد.
مواد رایج تشکیل دهنده عطر، ادکلن و سایر مواد معطر
به طور کلی رایج ترین مواد مورد استفاده در تولید محصولات تجاری معطر مانند عطر، ادکلن، محصولات آرایشی و بهداشتی، مواد شوینده معطر، عبارتند از: استن، آمیل سینامیک الکل، آنیسیل الکل، بنزیل الکل، بنزیل سالیسیلات، بنزیل استات، کامفور، اسانس و مُشک.
علائم آلرژی به عطر، ادکلن و سایر مواد معطر
بر اساس گزارش آکادمی پوست آمریکا در حال حاظر حدود ۵۰۰۰ نوع عطر و تعداد بی شماری از مواد معطر ترکیبی در محصولات تجاری بکار می رود. بعضی از این مواد شیمیایی ممکن است بسیار سمی و حساسیت زا باشند. اغلب مواد شیمیایی و انواع مواد معطر باعث مشکلاتی مانند اگزمای آلرژیک می شوند. شایان ذکر اینکه شدت واکنش های آلرژیک به این مواد معطر به عوامل مختلفی بستگی دارد که بعضی از آنها عبارتند از: میزان حساسیت فرد، قدرت آلرژی زایی و یا حساسیت زایی ماده معطر و همچنین مدت زمان تماس فرد با ماده معطر حساسیت زا.
عطرها و ادکلن ها و مواد آرایشی و اسپری های آرایشی حاوی مواد معطر قوی می توانند باعث واکنش های خفیف تا شدید در پوست و همچنین ایجاد و یا تشدید علائم در بیماری های آلرژیک تنفسی مانند آلرژی فصلی و یا آسم شوند. زمانی که انسان ماده شیمیایی موجود در محصولات معطر را استشمام می کند، ماده مزبور از طریق هوا وارد دستگاه تنفس شده و علائم آلرژی به مواد معطر ممکن است به صورت عطسه، آبریزش بینی، گرفتگی (احتقان) بینی، خارش و آبریزش اشک و همچنین خارش گلو و سردرد تظاهر نمایند. این مواد معطر می توانند همچنین اختلالاتی در دستگاه تنفس ایجاد کنند که علائم آن به صورت تنگی نفس، خس خس سینه و سرفه های خشک بروز می یابند.
البته باید توجه داشت در بسیاری از افراد، بروز نمودن علائم فوق الذکر، علاوه بر آلرژی به مواد معطر، ممکن است در اثر استشمام بوی تنباکو، سیگار، بوی عطر گل ها و گیاهان و همچنین بوی دود اگزوز وسایل نقلیه نیز روی دهند.
تشخیص آلرژی به عطر و ادکلن و سایر مواد معطر
به طور کلی شناسایی دقیق ماده شیمیایی محرک در یک نوع عطر و یا ادکلن بسیار مشکل است زیرا بدلیل حق انحصاری محصول برای شرکت تجاری تولید کننده، مواد تشکیل دهنده عطر و ادکلن به طور دقیق بر روی محصول نوشته نمی شود! اما به طور کلی با آگاهی از مواد رایج مورد استفاده در محصولات معطر در جهان، متخصصین می توانند با استفاده از روشهای رایج شناسایی ماده حساسیت زا در اغلب موارد ماده محرک را شناسایی نمایند.
برای مطالعه این روشهای تشخیصی به نوشتار آزمایش های رایج خونی و پوستی برای تشخیص بیماری های آلرژیک مراجعه نمایید.
کنترل آلرژی به عطر، ادکلن و سایر مواد معطر
همانند قانون کلی در کنترل بیماری های آلرژیک، بهترین روش برای پیشگیری و کاهش آلرژی به مواد معطر، اجتناب از تماس با اینگونه مواد می باشد. توصیه های ذیل می توانند تا حدودی زیادی در کنترل و جلوگیری از بروز و یا تشدید آلرژی به عطر و ادکلن و سایر مواد معطر کمک کننده باشند:
- تا حد امکان از عطرو ادکلن استفاده نشود و در صورت استفاده نیز فقط از مواد معطر بسیار ملایم استفاده گردد.
- تا حد امکان از مواد آرایشی بدون مواد معطر و یا مواد معطر ملایم استفاده شود. برای مواد بهداشتی (صابون و یا مواد دستشویی و شوینده) از نوع غیرمعطر استفاده گردد.
- قبل استفاده از مواد معطر حتما آن را بر روی قسمت کوچکی از پوست آزمایش نمایید و در صورت عدم ایجاد واکنش از آن استفاده شود. هرگز عطر، اسانس و یا ادکلن را به طور مستقیم بر روی پوست صورت و یا ناحیه گردن استفاده نشود.
- در صورت ایجاد واکنش های آلرژیک به مواد معطر، پوست ناحیه آسیب دیده باید با کرم های نرم کننده، آغشته شود. این نوع کرم ها موجب مرطوب نگاه داشتن پوست شده و می توانند سدی درمقابل ماده محرک ایجاد کنند. هرچه ضخامت لایه کرم مرطوب کننده بیشتر باشد ، نتایج بهتر خواهد بود!
- در صورت ایجاد ضایعات پوستی در اثر واکنش های آلرژیک به مواد شیمیایی معطر با مشورت پزشک معالج باید از کرم های هیدروکورتیزون (پمادهای کورتیکواستروئیدی) استفاده شود. گاهی بدلیل تشدید علائم آسم در بیماران در اثر استشمام مواد معطر، با مشورت با پزشک معالج، باید از داروهای مرتبط با درمان آسم استفاده نمود.
تهیه و تدوین: دکتر محمد علی عصاره زادگان
منابع:
