رینیت آلرژیک (آلرژی فصلی و یا آلرژی بینی) شایع ترین آلرژی در انسان می باشد. امروزه روش های مورد استفاده در طب مکمل و جایگزین برای درمان بیماری های آلرژیک تا حدودی مورد استقبال عموم قرار گرفته است! به طور کلی علاوه بر داروهای مرسوم شیمیایی و گیاهی برای کنترل و بهبود این بیماری تاکنون روش های دیگری نیز برای کمک به سیر بهبودی و درمان و کنترل این بیماری در قالب طب مکمل و یا جایگزین، معرفی شده است که در ادامه به بعضی از این موارد اشاره خواهد شد: 

فراورده های طبیعی

۱- روش شستشوی بینی با سرم فیزیولوژی  (Saline Nasal Irrigation)

بعضی شواهد حاکی از اثر بهبود دهندگی نسبی روش شستشوی بینی با سرم فیزیولوژی  (Saline Nasal Irrigation) می باشد. نتایج تحقیقات انجام شده حاکی از اثرات مفید نسبی  این روش برای کاهش علائم آلرژی فصلی بوده است.

به طور کلی در صورت استفاده از ابزار تمیز و سرم فیزیولو‍ژی استریل و معتبر، روش شستشوی بینی و سینوس ها با سرم فیزیولوژی روشی بی خطر است. به نظربا این روش میزان تماس فرد بیماربا مواد حساسیت زای تنفسی که در مخاطات بینی قرار گرفته اند، کاهش می یابد و با شستشوی بینی و سینوس ها،  تراکم آلرژن های حساسیت زا کاهش خواهد یافت. در این روش نباید از آب شهری و معمولی استفاده نمود.

۲- استفاده از گیاه سایبان (Butterbur)

گیاه سابیان (Butterbur)  با نام علمی Petasites hybridus نام گونه ای از سرده سایبان است. مدارکی موجود است که نشان می دهد عصاره این گیاه می تواند علائم آلرژی فصلی را بهبود ببخشد. تحقیقات اندکی در ارتباط با اثربخشی عصاره این گیاه در دسترس است.

شایان ذکر است گیاه سایبان یا Butterbur در افراد حساس به گیاهانی مانند آمبروسیا (Ragweed)، گل داوودی (chrysanthemums)، گل همیشه بهار (Marigolds) و گونه های مینای چمنی (Daisies) ممکن است موجب ایجاد واکنش های آلرژیک شود. همچنین عصاره خام این گیاه دارای آلکالوئید های سمی پیرولیزیدین بوده که اثرت تخریبی بر روی کبد و همچنین سرطان زایی می باشد. باید برای مصرف، از عصاره فاقد این مواد سمی استفاده شود.

مصرف عسل طبیعی

 اطلاعات معتبر و علمی در رابطه با اثر بخشی مصرف عسل در کاهش و بهبودی آلرژی فصلی وجود ندارد. هر چند مصرف عسل طبیعی بی خطر می باشد اما در افراد حساس به گرده گیاهان احتمال دارد مصرف عسل سبب بروز واکنش های آلرژیک در آنها شود.

روش های ذهنی و بدنی

طب سوزنی (Acupuncture)

نتایج تحقیقات معدودی، اثربخشی طب سوزنی را در تسکین و کاهش علائم آلرژی فصلی نشان می دهند. به طور کلی تاکنون مشکلات معدودی در استفاده از طب سوزنی در جهان گزارش شده است که اغلب آنها در ارتباط با  استفاده از سوزن آلوده بوده است. برای مطالعه بیشتر در این زمینه به نوشتار جایگاه طب سوزنی در کنترل و درمان بیماری های آلرژیک! مراجعه نمایید.

سایر راهکارهای طب مکمل و جایگزین

استفاده از پروبیوتیک

به طور کلی نتایج تحقیقات درباره اثربخشی استفاده از پروبیوتیک در ارتباط با کاهش علائم آلرژی فصلی حاکی از اثر مثبت مصرف پروبیوتیک در اینگونه بیماران بوده است. هرچند که این نتایج بسته به نوع و ترکیب پروبیوتیک متفاوت بوده است. در افراد سالم استفاده از پروبیوتیک بی ضرر می باشد. اما با این حال استفاده از اینگونه مکمل ها در افراد با بیمارهای زمینه ای دیگر باید با احتیاط و با نظر پزشک معالج صورت گیرد. برای آگاهی بیشتر از نقش پروبیوتیک ها در کنترل و درمان بیماری های آلرژیک به نوشتار میکروب درمانی بیماری های آلرژیک: پروبیوتیک و پری بیوتیک مراجعه نمایید!

 تهیه و تدوین: دکتر محمد علی عصاره زادگان

منابع:

• Bielory L, Heimall J. Review of complementary and alternative medicine in treatment of ocular allergies. Curr Opin Allergy Clin Immunol. ۲۰۰۳;۳(۵):۳۹۵–۳۹۹٫
• Feng S, Han M, Fan Y, et al. Acupuncture for the treatment of allergic rhinitis: a systematic review and meta-analysis. Am J Rhinol Allergy. ۲۰۱۵;۲۹(۱):۵۷–۶۲٫
• Guo R, Pittler MH, Ernst E. Herbal medicines for the treatment of allergic rhinitis: a systematic review. Ann Allergy Asthma Immunol. ۲۰۰۷;۹۹(۶):۴۸۳–۴۹۵٫
• Hermelingmeier KE, Weber RK, Hellmich M, et al. Nasal irrigation as an adjunctive treatment in allergic rhinitis: a systematic review and meta-analysis. Am J Rhinol Allergy. ۲۰۱۲;۲۶(۵):e119–۱۲۵٫
• Ivory K, Wilson AM, Sankaran P, et al. Oral delivery of a probiotics induced changes at the nasal mucosa of seasonal allergic rhinitis subjects after local allergen challenge: a randomised clinical trial. PLoS One. ۲۰۱۳;۸(۱۱):e78650.
• Khianey R, Oppenheimer J. Is nasal saline irrigation all it is cracked up to be? Ann Allergy Asthma Immnol. ۲۰۱۲;۱۰۹(۱):۲۰–۲۸٫
• Lee MS, Pittler MH, Shin BC, Kim JI, Ernst E. Acupuncture for allergic rhinitis: a systematic review. Ann Allergy Asthma Immunol. ۲۰۰۹;۱۰۲:۲۶۹e279.
• Peng Y, Li A, Yu L, et al. The role of probiotics in prevention and treatment for patients with allergic rhinitis: A systematic review. Am J Rhinol Allergy. ۲۰۱۵;۲۹(۴):۲۹۲–۲۹۸٫
• Saarinen K, Jantunen J, Haahtela T. Birch pollen honey for birch pollen allergy—a randomized controlled pilot study. Int Arch Allergy Immunol. ۲۰۱۱;۱۵۵(۲):۱۶۰–۱۶۶٫
• Seidman MD, Gurgel RK, Lin SY, et al. Clinical practice guideline: allergic rhinitis. Otolaryngol Head Neck Surg. ۲۰۱۵;۱۵۲(suppl):S1eS43.
• Taw MB, Reddy WD, Omole FS, et al. Acupuncture and allergic rhinitis. Curr Opin Otolaryngol Head Neck Surg. ۲۰۱۵;۲۳(۳):۲۱۶–۲۲۰٫
• West CE. Probiotics for allergy prevention. Benef Microbes. ۲۰۱۶;۷(۲):۱۷۱–۱۷۹٫
• Xue CC, English R, Zhang JJ, Da Costa C, Li CG. Effect of acupuncture in the treatment of seasonal allergic rhinitis: a randomized controlled clinical trial. Am J Chin Med. ۲۰۰۲;۳۰:۱e11.
• Xue CC, Zhang AL, Zhang CS, et al. Acupuncture for seasonal allergic rhinitis: a randomized controlled trial. Ann Allergy Asthma Immunol. ۲۰۱۵;۱۱۵:۳۱۷e324.
• Zajac AE, Adams AS, Turner JH. A systematic review and meta-analysis of probiotics for the treatment of allergic rhinitis. Int Forum Allergy Rhinol. ۲۰۱۵;۵(۶):۵۲۴–۵۳۲٫